Doğru meslek seçimi nasıl yapılır?

Kişilerin tüm hayatını etkileyen iş yasamı hemen kolayca karar verilecek bir tercih değildir. Para kazanmak amacı ile olsa bile ömrümüzün yarısını geçireceğimiz bir alandan bahsediyoruz. 8 saat uyuyorsak 8 saat ailemiz ve sevdiklerimizle vakit geçiriyorsak geri kalan günün 8 saatinde de mesleğimizi icra ederiz. Bu da uyanık şekilde ömrümüzün yarısı demektir.
Doğru meslek seçimi yaparken iki önemli nokta karşımıza çıkar. Bunlardan ilki gelir miktarı gideri ilgi alanlarımız.

Gelir miktarına göre meslek seçiminde para ön planda gelir genellikle ticaret ve üst düzey memuriyet gibi alanlar göz önünde bulundurulur. Sırf gelir düzeyi yüksek diye tercih edilen meslek gruplarında genellikle stresi fazladır ve mutsuzluk oranı daha yüksektir.
Diğer kriter yaptığın işi sevmek. Daha lise ve üniversite çağında sistemli bir şekilde karar vererek doğru tercih yapan kişilerin hem iş hayatı hem özel hayatı düzenle olur.

Doğru meslek seçimi genellikle okulun son dönemlerinde rehberlik desteği alarak sistemli şekilde tespit edilir. İş hayatında aile faktörünün de etkisi vardır. Çocukluk çağından itibaren aile içinde dayatılan bir düşünce sistemi de meslek seçiminde etkili olur. Bu durum ne kadar etik ve etkilidir bilinmez. Ancak kişinin kendini nerede mutlu hissettiği baz alınır. Kan görünce fenalaşan birine doktor ol diye baskı yapılmamalıdır. Ayni şekilde insan ilişkilerinde ve iletişimde basarisiz olan bir genç halkla ilişkiler danışmanlık gibi sektörlere yönlendirilmemelidir.

Doğru meslek seçimi yaparken kişilere bazı sorular sorulur ve verilen cevaplara göre yönlendirme yapılır.

Doğru meslek seçimi nasıl yapılır?

•  Özel hayatınızda hoşlandığınız spor türlerini baz alin. Grup sporları mi bireysel sporlarımı tercih edersiniz.

Cevap; tenis, araba yarısı, atletizm gibi bireysel sporlardan hoşlanan kişiler genellikle takım çalışmasına uygun değildir ve bireysel olan meslek dallarına yönlendirilir. Futbol, voleybol, basketbol gibi takım sporları ile ilgilenen dışa donuk bireylerde genellikle kalabalık çalışma alanları daha uygun görülür.

• Nasıl bir yasam tarzına sahipsiniz. Nasıl giyinirsiniz?

Cevap; rahat giyim tarzına sahip kişiler genellikle giyim kısıtlaması olan meslekler tercih etmezler. Her zaman ayni tarz giyinen ve düzenle olarak tıraş olan kişiler memuriyet askeriye ve bunun gibi tek tip yasam tarzı olan meslekler seçebilirler.

• Güne ne zaman baslarsınız? Her gün ayni saatte mi yatıp kalkarsınız?

Cevap; her gün ayni şekilde uyku düzeni olanlar gece vardiyası olan veya gece hayatına meyilli meslek tercih etmemelidir.

• Çocukluktan gelen alışkanlıklarınız nelerdir?

Cevap; çocukken oynanan oyunlar ve olan ilgi alanları meslek secimi konusunda bilgi verir. Sürekli konuşan sorular soran bir çocuk hukuk konusuna meyilli olabilirken fazla konuşmayan sakin davranan bir çocuk bilgisayar ve bilişim sektörüne yatkın olabilir.

Meslek Seçerken Neye Dikkat Etmeliyiz?

1. Mesleğin ne olduğunu iyi bilmek
2. Seçilen meslek için gereken fiziksel ve kişisel özellikleri sağlamak
3. Çalışma ortamı hakkında bilgi sahibi olmak
4. Seçilen mesleğin geleceği hakkında bilgi edinmek
5. Meslekte işe alınma koşullarını bilmek
6. İşin artıları ve eksilerini kıyaslamak
7. Mesleğin getirdiği kazanç miktarı
   Seçilen meslekte kariyer imkânı olup olmadığını bilmek
8. İleride emekli olma koşullarını ve şartlarını bilmek

Yukarıda belirtilen maddeler hakkında kesinlikle bilgi sahibi olmadan meslek tercihi yapılmamalıdır. Bahsi geçen koşullardan yarısını bile sağlamak yeterli değildir.

Önü Açık Olan Meslekler Nelerdir?

Bilişim çağında olduğumuz göz önünde bulundurulursa onu açık olan mesleklerin başında bilgisayar ve teknoloji alanındaki meslekler yer alıyor.

• Yapay zeka uzmanı
• Oyun ve diğer yazılım geliştirici.
• Robot mühendisliği
• Big data analisti
• Bilgisayar mühendisi
• İçerik oluşturucusu
• Yenilenebilir enerji mühendisi
• Blockchain uzmanı
• Siber güvenlik uzmanı
• Enerji mühendisi

Meslek Seçimi Kaç Yaşında Başlar?

Genellikle lise çağına gelmiş çocuklarda meslek hayatı hakkında bir fikir oluşmaya başlar. Lise ve dengi olan okullarda rehberlik ve danışmanlık öğretmenleri vardir.15 yaşına gelmiş olan her çocuk çevresinden destek alarak bir şekilde yapacağı meslek hakkında fikir oluşturmaya başlar. Doğru meslek seçimi daha erken dönemlerde de çocuklarda oluşabilir.

Genellikle 15-17 yaş arasında net bir karar verilir. Aile içinde çocuğun ilerideki hayatını etkileyecek meslekler konusunda baskı yapılmamalıdır. Tıp okumak istemeyen bir çocuğa tıp fakültesini dayatmak hayat boyu mutsuzluklara neden olabilir. Bu nedenle çocukların ve gençlerin düşünceleri baz alınmalı sosyal hayatlarında var olan yaşam tarzları göz önünde bulundurulmalıdır.

Yanlış Meslek Seçimi Nelere Yol Acar?

Yanlış meslek seçimi sadece psikolojik değil fiziksel olarak da kişiye zarar verir. Moral düşüklüğü ve anksiyate depresyona yol açacağı gibi kalp damar rahatsızlıklarına kadar giden sağlık sorunları oluşturur. Her gün mutsuz olduğunuz bir ortamda olmak yaşam kalitesini düşürür. Hayatın tadını kaçırır.
Her ne sebeple olursa olsun yanlış bir meslek seçtiğinizi düşündüğünüz an bu işe bir son verin. Zararın neresinden dönülürse kardır.

Doğru meslek seçimi konusunda hem aile faktörü hem okul hayatı ve derslere olan yetenekler göz önüne alınmalı. Sayılar ile arası iyi olmayan bir çocuğun sayısal yetenek gerektiren bir mesleğe yönlendirilmesi kotu sonuçlar doğurur. Ayni şekilde sözcüklerle kendini doğru bir şekilde ifade edebilen sözel yetenek sahibi bir öğrencinin şekillerle kendini ifade etmesi beklenemez.
Tüm bunlar göz önünde bulundurularak doğru meslek secimi desteklenmeli. Yanlış bir yönlendirmeye maruz kalınırsa tüm şartlar tekrar gözden geçirilerek doğru olan yola kişi yönlendirilmelidir.

Yeteneğe Göre Meslek Seçimi

Şuan içinde bulunduğumuz eğitim sistemi yeteneğe dayalı meslek seçimini desteklemektedir. Sayısal, sözel ve şekil – uzay ilişkisi seklinde bolümler sayesinde lise eğitimi suresince temel yetenekler saptanır. Lise başında derslere olan ilgi doğrultusunda genel yetenek tespit edilir ve eğitim o yetenek doğrultusunda ilerler. Doğru meslek seçimi ve üniversite giriş sistemi de bu ayrışmalar sonucu puanlama sistemi ile belirlenir.

Sayısal yetenek; sayılarla ve geometrik şekillerle kendini ifade edebilen basarisi genelde bu faktörlerde olan kişilerde bulunur. Matematik, kimya, fizik, biyoloji, felsefe gibi alanlarda daha başarılı olurlar. Bu yeteneğe sahip kişilerin seçeceği meslekler yetenekleri ile doğrudan ilişkilidir. Tıp, veterinerlik, diş hekimliği gibi meslekler sayısal yetenek gerektirir.

Sözel yetenek; sözcüklerle duygu ve düşüncelerini iyi bir şekilde aktaran. Okuduğunu anlama ve benimseme yeteneği yüksek, sorunu algılayıp çözümleme potansiyeli var olan kişilerdir. Edebiyat, tarih, coğrafya, dil bilgisi gibi derslerde başarılı olurlar. Sözel yetenek mesleklerine örnek olarak psikoloji, sosyoloji, halkla ilişkiler, basın diyebiliriz.

Şekil-uzay ilişki yeteneği; herhangi bir sema veya sekil üzerinde farklılıkları ve benzerlikleri ayırt edebilen. Farklı açıdan şekilleri 3 boyutlu olarak görüp hayal edebilen kişilerin yeteneğidir. Geometri, resim dersleri başarılıdır. Astronomi, heykeltıraşlık, mimarlık, mühendislik bu yeteneğin mesleklerindendir.

Bu yetenek ve temek bilgi dersleri lise 1 seviyesinde topluca öğrenciye verilir. Lise 1 sonunda ders notlarına göre sayısal veya sözel yetenek saptanır ve bu sayede bir üst seviyeye o alan ile devam ettirilir. Sayısal yeteneğe sahip öğrenciler lise 2 seviyesinde matematik, kimya, fizik, biyoloji derslerinin ağırlıklı olduğu eğitime tabi tutulur. Sözel yetenek sahibi öğrenciler, dil bilgisi, tarih, edebiyat, coğrafya gibi dersler ile geliştirilir. Ayni şekilde lise sonunda üniversite sınavı sonucunda tercihler yapılırken yetenek alanına göre milli eğitimin belirlediği meslekler üzerinden tercih yapılır.